ËÌfiÛÈÔ Î È π ȈÙÈÎfi μ Ô ÛÙËÓ ÏÏ ππ: È ÓÂfiÙÂÚÔÈ ÚfiÓÔÈ appleèì ÏÂÈ ŒÎ ÔÛË Ú. ˆÓÛÙ ÓÙ ÓÔ ÎfiÙÛË Ú. Ï ÓË apple ı ÚË-ªappleÂÁÏ ÙË ÓıÔÏfiÁÈÔ ÔÎÈÌ ˆÓ ÁÈ ÙÔ ËÌfiÛÈÔ Î È π ȈÙÈÎfi μ Ô ÛÙËÓ ÏÏ (19Ô -20fi ÈÒÓ )
Το έργο συγχρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό ηµόσιο ΗΜΟΣΙΟΣ ΚΑΙ Ι ΙΩΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΙΙ: ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ Ανθολόγιο οκιµίων για το ηµόσιο και Ιδιωτικό Βίο στην Ελλάδα (19ος-20ός αιώνας) Σηµείωση Το ΕΑΠ είναι υπεύθυνο για την επιµέλεια έκδοσης και την ανάπτυξη των κειµένων σύµφωνα µε τη Μεθοδολογία της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Για την επιστηµονική αρτιότητα και πληρότητα των συγγραµµάτων την αποκλειστική ευθύνη φέρουν οι συγγραφείς, κριτικοί αναγνώστες και ακαδηµαϊκοί υπεύθυνοι που ανέλαβαν το έργο αυτό.
Copyright 2008 Για την Ελλάδα και όλο τον κόσµο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Σαχτούρη 16 & Αγ. Ανδρέου, 26222 Πάτρα Τηλ.: (2610) 367300 / Φαξ: (2610) 367350 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΟΥ Ι ΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ του Τόµου Ανθολόγιο οκιµίων για το ηµόσιο και Ιδιωτικό Βίο στην Ελλάδα (19ος-20ός αιώνας) Επιµέλεια Έκδοσης Ανθολογίου ρ. Κωνσταντίνος Γκότσης ρ. Ελένη Σπαθάρη-Μπεγλίτη Ακαδηµαϊκός Υπεύθυνος του Προγράµµατος Σπουδών Παναγιώτης Καγιαλής Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου Συντονιστής της Θεµατικής Ενότητας, Επιστηµονικός Επιµελητής Νικόλαος Κοταρίδης Επίκουρος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστηµίου Καλλιτεχνική Επιµέλεια/Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση Κ. Πλέτσας Ζ. Κάρδαρη Ο.Ε. Συντονισµός ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού και γενική επιµέλεια των εκδόσεων ΟΜΑ Α ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΕΡΓΟΥ ΕΑΠ ISBN: 978-960-538-739-6 Σύµφωνα µε τον Ν. 2121/1993, απαγορεύεται η συνολική ή αποσπασµατική αναδηµοσίευση του βιβλίου αυτού ή η αναπαραγωγή του µε οποιοδήποτε µέσο, χωρίς την άδεια του εκδότη.
Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Α Ν Ο Ι Κ Τ Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΠΟΥ ΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΜΟΣΙΟΣ ΚΑΙ Ι ΙΩΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΙΙ: ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΟΚΙΜΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ Ι ΙΩΤΙΚΟ ΒΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α (19ος-20ός ΑΙΩΝΑΣ) ΠΑΤΡΑ 2008
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ O Κωνσταντίνος Γκότσης είναι πτυχιούχος της Νοµικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Πραγ- µατοποίησε τις µεταπτυχιακές του σπουδές (1982-1983) στο Πανεπιστήµιο PARIS I (Σορβόννη), από όπου έλαβε και το διδακτορικό του δίπλωµα (1987). ιδάσκει στο Τ.Ε.Ι. της Αθήνας και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο. Έχει δηµοσιεύσει άρθρα σχετικά µε το δηµοτικό τραγούδι, το ανθρώπινο σώµα, τους αρβανίτες κ.λπ. Η Ελένη Σπαθάρη-Μπεγλίτη είναι Σχολική Σύµβουλος Φιλολόγων και έχει διατελέσει Προϊσταµένη Παιδαγωγικής και Επιστηµονικής Καθοδήγησης για τη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση στην Περιφερειακή ιεύθυνση Εκπαίδευσης Αττικής. Είναι πτυχιούχος Γαλλικής Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστη- µίου Αθήνας και Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, όπου εκπόνησε και τη διδακτορική της διατριβή. Συνέχισε µε την εκπόνηση τριετούς µεταδιδακτορικής έρευνας ως υπότροφος του ΙΚΥ στην Οικονοµική και Κοινωνική Ιστορία και την Εθνοκοινωνιολογία στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στο Παρίσι. Υπήρξε µέλος της συγγραφικής οµάδας του τρίτοµου εγχειριδίου του ΕΑΠ «ηµόσιος και ιδιωτικός βίος στην Ελλάδα II: Οι νεότεροι χρόνοι» της Θεµατικής Ενότητας ΕΛΠ 41, στην οποία και διδάσκει. Έχει επίσης διδάξει στο Μαράσλειο ιδασκαλείο. Έχει οργανώσει και συµµετάσχει σε πολλά ευρωπαϊκά προγράµµατα και ελληνικά και διεθνή συνέδρια, ενώ µελέτες της έχουν δηµοσιευτεί σε επιστηµονικά περιοδικά. Έχει βραβευτεί από την Ακαδηµία Αθηνών για τη µελέτη της «Ιστορική και κοινωνική λαογραφία ανατολικής Θράκης».
ΠEPIEXOMENA Πρόλογος......................................................... 9 Κώστας Γκότσης, Ελένη Σπαθάρη-Μπεγλίτη ΜΕΡΟΣ Α Ιστορία της Λαογραφίας............................................ 13 1. Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος, Η ροµαντική έννοια του έθνους και η Λαογραφία...................... 15 2. Ευαγγελία Ντάτση, Ο λαός της Λαογραφίας..................................................... 41 3. Μιχάλης Γ. Μερακλής, Η συνηγορία της Λαογραφίας: Γαλλία...................................... 57 4. Μιχάλης Γ. Μερακλής, Η συνηγορία της Λαογραφίας: ανία................................. 69 5. Ευθύµιος Παπαταξιάρχης, Το παρελθόν ενώνει όσο και χωρίζει Η ανθρωπολογία ανάµεσα στην ιστορία και τη λαογραφία.................................. 83 6. Ειρήνη Τουντασάκη, Ανθρωπολογία και Λαογραφία: από την εκατέρωθεν αδιαφορία στην υπό όρους αναγνώριση αµοιβαίων ωφεληµάτων...................................... 91 7. Γρηγόρης Μ. Σηφάκης, Λαογραφία και ιστορία στη νεότερη Ελλάδα........................ 123 ΜΕΡΟΣ Β Κοινότητες - Συντεχνίες.......................................... 135 1. Ευτυχία Λιάτα, Οι κοινότητες. Ένας θεσµός µε πολλές όψεις................................ 137 2. Σπύρος Ασδραχάς, Συντεχνίες........................................................... 151 3. Ελένη Σπαθάρη-Μπεγλίτη, Από τον Κ.. Καραβίδα στο Στάθη αµιανάκο Η αναζήτηση του αγρότη στο χωρικό..................................................... 163
ΜΕΡΟΣ Γ Λαϊκή - Φιλολογία................................................ 171 1. Γεώργιος Α. Μέγας, Λόγος παρηγορητικός περί δυστυχίας και ευτυχίας και τα παραµύθια της προς την τύχην οδοιπορίας........................................... 173 2. Γεώργιος Α. Μέγας, Η περί Πτωχολέοντος διήγησις και τα σχετικά προς αυτήν παραµύθια....... 203 3. Νόρα Σκουτέρη- ιδασκάλου, Γυναίκες εξωτικές και γυναίκες οικόσιτες.................. 217 4. Margaret Αλεξίου, Τι είναι και πού βαδίζει η (ελληνική) Λαογραφία......................... 243 5. Αλέξης Πολίτης, Η δεύτερη ζωή των δηµοτικών τραγουδιών................................ 255 6. Κώστας Γκότσης, Το κάστρο της Ωριάς................................................ 267 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι.................................................. 281 1. Τιµολέων Ι. Φιλήµων, Πρόλογος....................................................... 283 2. Νικόλαος Γ. Πολίτης, Λαογραφία..................................................... 285 3. ηµήτριος Καµπούρογλου, Πηγαί κατά παράδοσιν....................................... 295 4. Νικόλαος Γ. Πολίτης, Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού: Πρόλογος............... 299 5. ηµήτριος Καµπούρογλου, Χοτζέτιον αναγνωρίσεως εκλογής ηµογερόντων................. 303 6. Κ. Μύρτιλος Αποστολίδης, Κατάστιχον συντεχνίας της Φιλιππούπολης....................... 305 7. Π. Ζερλέντης, Παρεµβάσεις της κοινοτικής ηγεσίας στη λειτουργία της αγοράς................ 309 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ................................................. 311 1. Βιβλιογραφία..................................................................... 313 2. Οδηγός περαιτέρω ανάγνωσης....................................................... 327 3. Βιογραφικά σηµειώµατα............................................................ 335